Vinalines sai phạm, Bộ không thể nắm được

Quanlambao - Làm sao hai ông Bộ trưởng bù nhìn này có thể biết được khi mà mọi quyết định của Vinaline và Vinashin đều do trực tiếp Thủ Tướng chỉ đạo! Nếu có biết thì cũng phải nói không để còn giữ cái ghế cho chứ!

Phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Kế hoạch-Đầu tư (KH-ĐT) được các ĐBQH “xoáy” sâu vào trách nhiệm của Bộ trong quản lý nhà nước khi để xảy ra sai phạm trong đầu tư tại các tập đoàn - tổng công ty (TĐ-TCT).

Những cơ chế cần thay đổi

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh thẳng thắn nhận trách nhiệm, nhưng chưa nói rõ được trách nhiệm ở đâu, mức nào mà chủ yếu nêu những lỗ hổng từ cơ chế và chính sách.

Đại biểu Lê Thị Nga tại phiên chất vấn - Ảnh: Ngọc Thắng

ĐB Lê Thị Nga làm nóng hội trường ngay từ đầu khi chất vấn về trách nhiệm của Bộ KH-ĐT trong quản lý nhà nước khi đã không thể phát hiện được những vi phạm của Vinalines. Bộ trưởng Vinh thẳng thắn nhận ngay một phần trách nhiệm nhưng chỉ về mặt nguyên tắc vì cho rằng Bộ không có quyền và không được can thiệp vào quyết định đầu tư của Vinalines. Ông Vinh giải thích do trong các đạo luật và nghị định (NĐ) hiện hành trao quyền cho doanh nghiệp nhà nước (DNNN) nhiều hơn, quản lý thông thoáng hơn. Riêng các dự án (DA) đầu tư, văn bản dưới luật quy định các TĐ-TCT khi triển khai DA tự chịu trách nhiệm quyết định và quản lý. “Thẩm quyền của TĐ-TCT được quyết định các DA, TĐ-TCT không báo cáo nên hoạt động của Vinashin và Vinalines, Bộ không biết”, ông nói.

Một nguồn lực lớn của nhân dân giao cho nhà nước, cơ quan tham mưu là Bộ KH-ĐT phân bổ, tôi xin hỏi Bộ trưởng có xót xa mà dùng tiền đó không, hay xem tiền đó như tiền của riêng các ông này mà không phải của nhân dân? Sự chậm trễ trong sửa luật như thế nào, hay là chúng ta tiếp tục để Bộ KH-ĐT vô can trong tất cả sự thất thoát nữa? ĐB Trần Du Lịch - TP.HCM

Chưa vừa ý, ĐB Nga hỏi lại: “Bộ trưởng nói TĐ-TCT không báo cáo, Bộ không nắm được, đề nghị Bộ trưởng giải trình rõ lý do và nguyên nhân? Bộ tham mưu gì cho Chính phủ để chống tham nhũng thất thoát và trách nhiệm cụ thể của Bộ trong vụ Vinalines?”. Bộ trưởng Vinh đáp: “Về trách nhiệm, hiện chúng tôi đã báo cáo và được Chính phủ chấp nhận. Về tham mưu, QH đã đồng ý sửa đổi luật DN và luật Đầu tư. Vinalines sai phạm, Bộ không nắm được vì trong luật cho họ quyết định các DA đầu tư, Bộ đến xin họ cũng không cho. Có lần Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư đến, họ không tiếp, vì họ bảo không có trách nhiệm báo cáo. Tôi đã nhận trách nhiệm trong quản lý chung, còn nói không có trách nhiệm là không được, nhưng cụ thể như thế nào rất khó”.

ĐB Trần Du Lịch (TP.HCM) tiếp tục chất vấn: “Hai năm trước tại hội trường này, giữa Bộ trưởng Bộ KH-ĐT và một vị thường trực QH tranh luận với nhau về trách nhiệm liên quan tới Vinashin, và Bộ KH-ĐT khẳng định vô can trong sự việc này. Vừa rồi, Bộ trưởng cho biết theo quy định hiện nay thì chủ tịch hội đồng thành viên, tổng giám đốc quyết hết không ai biết. Thế thì một nguồn lực lớn của nhân dân giao cho nhà nước, cơ quan tham mưu là Bộ KH-ĐT phân bổ nguồn lực, tôi xin hỏi Bộ trưởng có xót xa mà dùng tiền đó không, hay xem tiền đó như tiền của riêng các ông này mà không phải của nhân dân? Sự chậm trễ trong sửa luật như thế nào, hay là chúng ta tiếp tục để Bộ KH-ĐT vô can trong tất cả sự thất thoát nữa?”. Bộ trưởng trả lời: “Tôi nghĩ rằng vốn ở DNNN là vốn của nhà nước, của người dân, kể cả vốn chủ sở hữu và vốn DN đi vay. Khi DN đổ bể, nhà nước phải cứu trợ, bảo lãnh, không thể để DN ấy “chết” được. Các quyết định đầu tư DA lớn đều phải báo cáo, chứ không thể nói không được. Phải có người giám sát, chứ không thể nào trao quyền quá lớn như vậy, luật quy định rồi, nhưng rõ ràng cần thay đổi cơ chế để giám sát chặt chẽ hơn”. 

Tôi nghĩ rằng vốn ở DNNN là vốn của nhà nước, của người dân, kể cả vốn chủ sở hữu và vốn DN đi vay. Khi DN đổ bể, nhà nước phải cứu trợ, bảo lãnh, không thể để DN ấy “chết” được. Các quyết định đầu tư DA lớn đều phải báo cáo, chứ không thể nói không được. Phải có người giám sát, chứ không thể nào trao quyền quá lớn như vậy, luật quy định rồi, nhưng rõ ràng cần thay đổi cơ chế để giám sát chặt chẽ hơn Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Bùi Quang Vinh

Chưa hài lòng, ĐB Trần Du Lịch tiếp tục hỏi lại: “Trước đây Chủ tịch QH có nói sau vụ Vinashin dẫn tới lỗ hổng pháp lý và dẫn tới lỗ hổng trách nhiệm. Các bộ có liên quan gồm Bộ KH-ĐT, Bộ Tài chính, Bộ quản lý ngành không nhận trách nhiệm, tất cả dồn hết Thủ tướng và Thủ tướng phải nhận trách nhiệm trước QH. Thủ tướng chỉ đạo phải sửa lỗ hổng này, nhưng rất tiếc kéo dài đến bây giờ. Tôi xin đề nghị Bộ trưởng xem lại bao giờ xác định lại trách nhiệm, cơ chế quản lý không thể loại bỏ trách nhiệm của các bộ”. Mặc dù câu hỏi cụ thể, sát với vấn đề nhưng đáp lại, Bộ trưởng Vinh nói: “Bộ KH-ĐT được giao soạn thảo sửa đổi NĐ 132 về quản lý vốn đầu tư tại DNNN khi nào được thông qua sẽ làm rõ được trách nhiệm. Chúng tôi đã làm ngay trong năm 2010, đã trình Chính phủ thảo luận 1, 2 lần rồi nhưng không quyết định được. Tôi tin rằng thời gian ngắn Thủ tướng sẽ phê duyệt trong 1, 2 tháng tới”.

Lúng túng trong quản lý tập đoàn, tổng công ty

Được mời hỗ trợ thêm cho Bộ trưởng Vinh, Bộ trưởng Bộ Tài chính (TC) Vương Đình Huệ cho biết, theo quy định hiện hành, các kế hoạch SXKD trong 5 năm tại các TĐ-TCT đều được Thủ tướng phê duyệt, Vinalines không ngoại lệ, khi kế hoạch được phê duyệt từ năm 2006. Đối với vi phạm của TCT này, ông Huệ cho biết, thanh tra đã có kết luận việc đầu tư không hiệu quả, sai phạm khi mua ụ nổi, trách nhiệm chính của Chủ tịch và Tổng giám đốc Vinalines. “Báo cáo thanh tra không nói đến trách nhiệm của Bộ TC và KH-ĐT”, ông nói và khẳng định, yếu kém hiện nay trong quản lý tại các TĐ-TCT là lúng túng trong tách bạch quản lý hành chính nhà nước và vai trò chủ sở hữu. Để khắc phục tình trạng này, hiện Bộ KH-ĐT đã hoàn thành xong NĐ quản lý, tách bạch rõ. Bên cạnh đó, Bộ TC thành lập Tổng cục Quản lý giám sát tài chính DN làm cơ quan chịu trách nhiệm tổng hợp, theo dõi, đánh giá hiệu quả của DNNN kể cả TĐ-TCT, hiện đã trình Thủ tướng. Thứ hai, trước kia vai trò giám sát thực tế tại các TĐ-TCT còn lỏng lẻo, sắp tới sẽ tăng cường giám sát.

Liên quan đến hiệu quả hoạt động của Vinalines, ông Huệ cho biết, thực tế trong kết quả nghiên cứu báo cáo tài chính 2010 của TCT này, Bộ đã có văn bản báo cáo tình hình hoạt động của TCT trong 2009 và 2010 và khuyến cáo cụ thể. Tiếp đó, đến 27.7.2011, Bộ TC có văn bản báo cáo tình hình tài chính Vinalines, cảnh báo tình hình tài chính của công ty mẹ rất khó khăn, và đề xuất nhiều phương án xử lý.

Về trách nhiệm của Bộ TC, ông Huệ nói: “Trách nhiệm của Bộ TC là trong việc tham mưu trong ban hành quản lý giám sát TĐ-TCT nói chung. Bộ được giao ban hành các NĐ liên quan, trong 2011 đã trình Chính phủ NĐ 59 thay thế NĐ 109 về tình hình chuyển đổi công ty TNHH MTV sang cổ phần, trình quy chế, giám sát đánh giá hiệu quả DNNN... Các quyết định này đã trình Thủ tướng”.
Thanh niên